İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Finansman Çözümleri
İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Finansman Çözümleri
İstanbul’da geçtiğimiz hafta yaşanan 6,2 şiddetindeki depremle birlikte kentsel dönüşüm ihtiyacı yeniden gündeme geldi. Uzmanlar, 1,5 milyon konutun yenilenmesi gerektiğini ve bunun 700 bininin acil dönüşüm gerektirdiğini belirtti. Dönüşüm sürecinin en büyük engeli ise finansman olarak öne çıkıyor.
Kamunun sağladığı kaynaklar mevcut olsa da yeni finansman modellerine ihtiyaç duyuluyor. Uzmanlar, “Finansmanı ve maliyeti kendi içinden çıkacak alan bazlı dönüşümle kısa sürede riskli yapı stoğu yenilenebilir.” ifadesini kullanarak, kamu-özel işbirliklerinin önemine dikkat çekti.
Kentsel Dönüşümde Finansman Sorunu
Kentsel dönüşüm uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, dönüşüm sürecinde karşılaşılan en büyük sorunların başında ekonomik yetersizliğin geldiğini ifade etti. Şen, “Alan bazlı kendi kaynağından çıkan projelere ihtiyacımız var ki bunun uygulamaları var.” diyerek, dönüşüm projelerinin önemine vurgu yaptı.
Şen, bu projelerin gerçekleştirilmesi durumunda, daha yaşanabilir ve güvenli binalara ulaşılabileceğini belirtti. “Böyle bir modelde vatandaşlarımız da kendi konfor alanlarından feragat ederek, sürece olumlu katkı yapacaktır.” şeklinde konuştu.
Halkın Desteği ve Siyasi Üstü Yaklaşım
Şen, dönüşüm sürecinin halk tarafından desteklenmesi gerektiğini belirtti. “Metrekare derdine takılmamak gerekiyor.” ifadesiyle, dönüşümün bir milli güvenlik meselesi olduğunu vurguladı. Bu sürecin zaman kaybı olmadan gerçekleştirilmesi gerektiğini dile getirdi.
Gerekli finansman modellemeleri yapıldığında İstanbul’da 700 bin konutun dönüşümünün 5 yıl içinde gerçekleştirilebileceğini belirten Şen, “Bu dönüşüm sürecinin herkesin ortak malı olduğu bilinciyle hareket edilmesi gerektiğini vurgulamak isterim.” dedi.
Belediyelerin Rolü ve Şeffaflık
Şen, dönüşüm sürecine paydaşların dahil olması gerektiğini belirtti. Belediyelerin bu süreçte arabuluculuk yaparak sorunları çözmesi gerektiğini ifade etti. “Belediyeler bu sürecin başlatılmasında, yapımında ve arabuluculuk vazifesi görerek vatandaş ile müteahhit arasında sıkıntı yaşanmadan her türlü paketi hazırlayacak ve sorunu çözecek kurum olmalıdır.” dedi.
Bu süreçte vatandaşlara net ve şeffaf bir şekilde bilgi verilmesi gerektiğini vurgulayan Şen, “Dirençli kentsel oluşumunda önce dirençli zihniyetleri düzeltip, öze dönük zihinsel dönüşümü halletmemiz gereklidir.” şeklinde konuştu.
KDV ve İmar Artışları Üzerine Öneriler
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği Başkanı Hakan Şişik, kentsel dönüşüm finansmanının sağlıklı bir süreç için kritik olduğunu belirtti. “Kentsel dönüşüm finansmanı oluşmadığı sürece sağlıklı bir süreçten söz edemeyiz.” diyerek, merkezi hükümetin bu konuda daha fazla adım atması gerektiğini ifade etti.
Şişik, “KDV, tarife ve ücretler konusunda tam muafiyet sağlanması dönüşümün önündeki engellerin kaldırılmasına yardım sağlayacaktır.” önerisinde bulundu. Bu tür çözümlerle kamuya ait finansman kaynaklarının daha etkin kullanılabileceğini belirtti.
Yeni Daire Çıkışı ve Finansman Modelleri
Deprem Güçlendirme Derneği Kurucu Başkanı Sinan Türkkan, imar artışının çözüm olmadığını ifade etti. “Bazı bölgeler artık tamamen doldu.” diyerek, müteahhit ve vatandaşın karşılıklı feragat göstererek dönüşüm yapabileceğini belirtti.
Türkkan, “Çeşitli modeller olabilir. Mesela, diyelim ki 10 daireli bir binada hak sahipleri ilave 5-10 metrekareden vazgeçtiğinde, apartman çok küçülmeden 2 daire daha çıkabiliyor.” şeklinde örnek verdi. Bu tür yaklaşımların dönüşümü hızlandırabileceği ifade edildi.
